ελληνικότητα και πολιτικά κόμματα - μέρος πρώτο

ακολουθεί αυτούσιο το πρώτο μέρος του κείμενο του ομότιμου καθηγητή νομικής σχολή του απθ, όπως το λάβαμε, άρθρο που δημοσιεύθηκε και σε μηνιαίο περιοδικό. το δεύτερο μέρος του θα ακολουθήσει σε λίγες μέρες...

του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου

ο όρος "ελληνικότητα" υποδηλώνει την ύπαρξη διαχρονικής ομοιογενούς οντότητας, η οποία και διαμορφώνει, με βιωματικό τρόπο, τον έλληνα άνθρωπο από όλους τους άλλους λαούς. ως έννοια η ελληνικότητα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα μέσα του 19ου αιώνα σε μια περίοδο αναζήτησης της ιστορικής συνείδησης των ελλήνων και αποτέλεσε έκτοτε, κατά καιρούς, αντικείμενο έντονων συζητήσεων και ιδεολογικών αντιπαραθέσεων μεταξύ των διανοούμενων της χώρας μας.

στο μεσοπόλεμο, οι συζητήσεις σχετικά με την ελληνικότητα αφορούσαν κυρίως το χώρο της λογοτεχνίας και της τέχνης, καθώς γνωστοί δημιουργοί της εποχής εκείνης, θέλησαν με το έργο τους να αναδείξουν την ιδιαιτερότητα του έλληνα ανθρώπου, όπως αυτός διαμορφώθηκε στη μακραίωνη ιστορική του πορεία, να προβάλουν δηλαδή το άλλο το "αληθινό πρόσωπο της ελλάδας", όπως χαρακτηριστικά έγραφε ο οδυσσέας ελύτης, απαλλαγμένο από τις φιλελληνικές και ανθελληνικές παραμορφώσεις της δύσης. για τους προοδευτικούς έλληνες διανοούμενους του μεσοπολέμου, ελληνικότητα σήμαινε, πάνω απ' όλα, επαναπροσδιορισμό της σχέσης μεταξύ συνείδησης και ταυτότητας, ιστορίας και καθημερινότητας, φύσης, αισθητικής και τρόπου ζωής.

το ζήτημα της ελληνικότητας ήρθε και πάλι στο προσκήνιο της επικαιρότητας, μετά το μεσοπόλεμο, ενόψει της ενσωμάτωσης της χώρας μας στην ευρωπαϊκή ένωση και με στόχο τον επαναπροσδιορισμό της νεοελληνικής ταυτότητας και του ρόλου που θα κληθούμε να διαδραματίσουμε ως λαός στη διαμόρφωση του οικονομικού, κοινωνικού πολιτικού και πολιτιστικού μέλλοντος της ευρώπης.

με την παραδοσιακή σημασία του όρου η "ελληνικότητα" αποτελεί συνονθύλευμα ιδεολογημάτων που αποσκοπούν στη συγκρότηση κοινής συνείδησης των ελλήνων, ανεξάρτητα από τη θέση τους στην ταξική σύνθεση της κοινωνίας. απαλλαγμένη, ωστόσο, από τα μυθοπλαστικά της στοιχεία, η ελληνικότητα ως βίωμα και τρόπος ζωής θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει συσπειρωτικά, με στόχο την εξυπηρέτηση των καλώς εννοούμενων συμφερόντων του λαού μας στα πλαίσια ενός ραγδαία εξελισσόμενου κόσμου.

αν ελληνικότητα σημαίνει προώθηση των διαδικασιών συγκρότησης και ισχυροποίησης της νεοελληνικής ταυτότητας, προκειμένου ο λαός μας να συμμετάσχει ενεργά στο παγκόσμιο γίγνεσθαι, τότε τα πολιτικά κόμματα της χώρας πόρω απέχουν από μια τέτοια προοπτική, καθώς αδυνατούν να ανταποκριθούν στα αιτήματα της εποχής, επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον τους σχεδόν αποκλειστικά και μόνον στη νομή και διαχείριση της εξουσίας.